Është tragjedia e tretë
në vazhdimësi kohore, me temë nga cikli
mitologjik teban. Ajo nis aty ku mbaron vepra e Eskilit
"Të shtatët kundër Tebës".
Mbas vrasjes së dy vëllezërve Eteoklit
dhe Polinikut në dyluftim me njëri-tjetrin,
në Tebë bëhet mbret Kreonti. Ky jep
urdhër që Poliniku dhe të tjerët
që luftuan kundër atdheut, të mos varrosen,
këtu zë fill konfliki ndërmjet Antigonës
që mbron ligjet e pashkruara të ndërgjegjjes,
të lidhjes së gjakut me të vëllanë,
dhe Kreontit, që mbron ligjet e shkruara të
shtetit. Urdhërit të Kreontit se do të
dënojë me vdekje cilindo që do të
guxojë të varrosë Polinikun e shpallur
tradhtar, i kundërvihet Antigona, e cila, pa
marrë parasysh asgjë, e varros të vëllanë.
Kreonti, duke mbajtur në duar trupin e djalit
të tij të vrarë, dhe dërrmuar
shprtërisht e në valën e dëshpërimit,
i lutet vdekjes ta marrë.
Për të kuptuar rëndësinë
e konfliktit në tragjedinë "Antigona",
duhet pasur parasysh mendësia e botës së
lashtë, për të cilën të varrosje
të vdekurin ishte një detyrë e shenjtë
fetare, përndryshe shpirti i tij do të endej
poshtë e lart pa gjetur kurrë prehje. Moment
tjetër në këtë çështje
është detyra familjare, dashuria e motrës
për të vellanë.
Por edhe Kreonti si sundimtar ka të drejtë
të kërkojë nga qytetarët të
nderohen dhe të ruhen rregullat dhe ligjet e
shtetit. Nga ky këndvështrim e dënon
tradhëtinë ndaj atdheut. Jo rrallë
kori në tragjedi e qorton Antigonën për
vendimin që ka marrë, por më shumë
dënon Kreontin. Hemoni i thotë të atit
se populli mban anën e Antigonës. Kreonti
i përgjigjet të birit me kryeneçësi:
"Mos vallë populli kërkon/ të
më imponojë vullnetin?". Sofokliu në
këto fjalë shikon te Kreonti një mbret
autokrat dhe tiran, një sundimtar arrogant që
shkel me këmbë mendimet dhe ndjenjat e shenjta
të qyetetarëve. Kreonti nuk është
sundimtari që i përgjigjet frymës demokratike
të epokës kur jetoi poeti.
Sofokliu është për ruajtjen dhe nderimin
e ligjeve të shkruara shtetërore, por në
atë kufi sa të mos cënojnë ligjet
e pashkruara morale e zakonore, të rrënjosura
thellë që së lashti në ndërgjegjen
e njerëzve.
