Politika e Jashtme

Lufta e shqiptarëve kundër turqve osmanllij tërhoqi me kohë vëmëndjen e shteteve të huaja që rrezikoheshin nga i njëjti armik. Ato filluan të shikonin te shqiptarët një forcë të rëndësishme për dëbimin e turqve nga Ballkani. Edhe Skënderbeu, nga ana e tij e kuptonte se një luftë me forca të parabarta siç ishte ajo e shqiptarëve kundër turqve, nuk mund të vazhdohej me sukses për një kohë të gjatë pa përkrahjen materiale dhe politike të shteteve të huaja. Interesimi i dy palëve solli si pasojë fillimin e marrëdhënjeve të rregullta diplomatike midis Shqipërisë dhe disa shteteve të Evropës. Me vendosjen dhe zhvillimin e mëtejshëm të këtyre marredhënjeve u sanksionua dhe u përforcua pozita e shtetit shqiptar në fushën ndërkombëtare.

Politika e jashtme që ndoqi Skënderbeu që në fillim dhe gjer në fund të sundimit të tij i nënshtrohej kryekëput nevojave të mbrojtjes dhe çlirimit të plotë të Shqipërisë nga shkelësit turq. Por, përpjekjet e tij për të krijuar aleanca luftarake kundër turqve osmanllij gjetën në shumicën e rasteve kundërshtimin e shteteve të tjera. Me Republikën e Venedikut Skënderbeu hyri në marrëdhënie qysh të nesërmen e fillimit të kryengritjes së përgjithëshme. Por qëllimi i republikës ishte të mbante zotërimet e saja në Shqipëri, të ruante paqën që kishte nënshkruar me sulltanin qysh më 1430 dhe të zgjeronte tregëtinë me turqit. Veç kësaj ajo kishte filluar t'i trembej rritjes së fuqisë së Skënderbeut, prandaj jo vetëm nuk e ndihmoi, por përkundrazi e pengoi atë me politikën e saj të përçarjes që ndoqi ndaj bujarëve shqiptarë. Me Republikën e Raguzës Skënderbeu pati qysh në fillim marrëdhënje miqësore, ajo i ndihmoi shqiptarët më 1446 dhe 1450 me një shumë të vogël të hollash, por ajo nuk pranoi asnjë herë të lidhte aleancë ushtarake në lutën kundër turqve. Skënderbeu hyri në marrëdhënie miqësore edhe me Papatin. Por, veç nxitjeve për luftë dhe bekimeve apostolike, gjer më 1450 papa nuk u dha ndonjë ndihmë materiale apo financiare shqiptarëve. Një shtet tjetër me të cilin hyri në marrëdhënie Skënderbeu, ishte Mbretëria e Napolit. Por edhe Alfonsi i V, mbreti i Napolit, i cili gjatë këtyre viteve qe në grindje me rivalin e tij, Venedikun, e përkrahu Skënderbeun më tepër për ta nxitur që ta vazhdonte luftën kundër republikës se sa kundër turqve. Bile, kur në tetor të vitit 1448 u nënshkrua paqa shqiptare-venedikase, Alfonsi i Napolit mbeti i pakënaqur nga Skënderbeu dhe për pak kohë marrëdhënjet midis tyre, u ndërprenë. Edhe despoti i Sërbisë, Gjergj Brankovigi, i cili ishte vasal i sulltanit dhe nuk donte t'i prishte marrëdhëniet me turqit, i bënte gjithnjë presion Skënderbeut që të lidhnin një aleancë ushtarake kundër Republikës së Venedikut me të cilën ai ishte në luftë, gjatë viteve 1448-1450, për çështjen e qyteteve bregdetare. Aleancë të vërtetë ushtarake, Skënderbeu pati vetëm me Janosh Huniadin, sepse vendet e tyre mbanin në këtë periudhë peshën kryesore të luftës kundër turqve. Aleanca e lidhur qysh më 1444 me inisiativën e Huniadit dhe që gjeti gatishmërinë e menjëherëshme të Skënderbeut u forcua edhe më tej në vitet e mëvonëshme. Secili në sektorin vet godiste të njëjtin armik duke lehtesuar njëkohësisht barrën e tjetrit.

Pas vitit 1450, me gjithë fitoren që korrën shqiptarët kundër turqve, gjëndja e brëndëshme e Shqipërisë ishte mjaft e tronditur. Në dimërin 1450-1451 një pjesë e mire e vendit, sidomos krahinat fushore ishin të shkatërruara nga lufta dhe nga qëndrimi për muaj me radhë i ushtrive të shumta turke. Vendin e kërcënonte një zi e madhe buke. Skënderbeu parashikonte se turqit, pasi të grumbullonin ushtri të reja, do t'i suleshin përsëri Shqipërisë. Kjo u bë më e qartë në fillim të vitit 1451, kur vendin e Muratit të II e zuri i biri, Mehmeti i II, i cili duke hipur në fron nuk i fshehu qëllimet për t'i zgjeruar edhe më tepër kufijtë e Turqisë. Dhe ndërsa Shqipëria ndodhej përpara një kërcënimi të ri turk, brënda vendit marrëdhënjet me bujarët Arianitas ishin të ndera kurse ato me Dukagjinët po keqësoheshin vazhdimisht. Pal Dukagjini dhe Lekë Dukagjini tani u bënë armiq të Skënderbeut dhe u afruan me turqit duke u shpallur vasalë të sulltanit. Me një ekonomi të rrënuar dhe pa mjete financiare, me një ushtri të gjysmuar nga luftat dhe me bujarë armiq, Skënderbeu kishte nevojë që në një ndeshje të re me turqit, të mos ndodhej i vetëm. Ai kishte gjithashtu nevojë për një ndihmë financiare që të përballonte shpenzimet për mbajtjen e ushtrisë, meremetimin e kështjellave të dëmtuara etj. Të gjitha këto e shtynë Skërderbeun t'i drejtohej përsëri Venedikut, që ishte gjithashtu i interesuar për mbrojtjen e zotërimeve të tij në Shqipëri, për të lidhur një aleancë kundër turqve duke i premtuar si peng besnikërie edhe vetë qytetin e Krujës. Por edhe këtë radhë, republika nuk e pranoi kërkesën e Skënderbeut. Atëhere ky i u drejtua Mbretërisë së Napolit.

Mbreti i Napolit, Alfonsi i V i Aragonës, ushqente ambicjen të krijonte një perandori të madhe në Mesdhe gjë që e detyroi atë të hynte në konflikt si me venedikasit ashtu dhe me turqit. Për këtë qëllim ai kishte lidhur marrëveshje me sundimtarin e Moresë dhe mbretin e Bosnjës, të cilët ishin shpallur vasalë të tij. Në projektet e tij kundër Venedikut dhe Turqisë, një vend të rëndësishme zinte Shqipëria dhe në mënyrë të veçantë Skënderbeu me të cilin Alfonsin e V e lidhnin interesa të përbashkëta, të ndalonin përhapjen e turqve në Ballkanin perëndimor dhe të mënjanonin zotërimin venedikas në Adriatikun jugor. Për këto arësye Alfonsi i V dhe të dërguarit e Skënderbeut, peshkopi i Krujës Stefani dhe dominikani Nikolla De Berguci, nënshkruan më 26 mars1451 një traktat në Gaeta (Itali).

Në bazë të traktatit të Gaetës, Alfonsi i V i Napolit merrte nën mbrojtje Skënderbeun dhe "baronët" e tjerë shqiptarë që ishin "farefis" me të, premtonte se do ta ndihmonte Skënderbeun me ushtri e mjete financiare, se do të respektonte "privilegjet" që gëzonte gjithë Arbëria.

Pala shqiptare nga ana e vet, duke qenë më e interesuar premtonte siç ishte zakoni në mesjetë, ta njihte Alfonsin si kryezot, pasi ky të dërgonte në Shqipëri ndihmë ushtarake në luftën kundër turqëve.

Në të vërtetë traktati i Gaetës ishte një hap taktik i Skënderbeut që i shërbente luftës kundër turqve. Ai ishte i kondicionuar nga gjëndja e vështirë e vendit. Ai kishte për qëllim të tërhiqte në luftën kundër turqve edhe ushtritë e Mbretërisë së Napolit dhe ta përdorte njëkohësisht si presion kundër Venedikut. Ngjarjet e më vonëshme treguan se Skënderbeu mbeti gjithmonë i pavarur në veprimtarinë e tij. Menjëherë pas nënshkrimit të traktatit Alfonsi dërgoi në Shqiperi vetëm një repart simbolik prej 100 ushtaresh katalanë, të cilët qëndruan në Krujë dhe nuk morën pjesë në luftime. Skënderbeu, i cili do të konsiderohej vasal për tokat që do të çliroheshin me ndihmën e ushtrive napolitane, mbeti si dhe më parë sundimtar i pavarur në Shqipëri. Ai nuk i dërgoi Alfonsit asnjë tribut dhe nuk i bëri atij asnjë herë betimin e besnikërisë, që ishin caktuar në traktat. Kështu që marredhënjet midis Skënderbeut dhe Alfonsit të V mbetën në të vërtetë deri në fund marrëdhënje aleancë.

Traktate pak a shumë të njëllojtë me atë të Gaetes, Alfonsi i IV lidhi edhe me Gjergj Arianitin, Pal Dukagjinin dhe me bujarë të tjerë shqiptarë e ballkanikë, Me traktatin e Gaetës, Skënderbeu siguroi përkrahjen e Mbretërisë së Napolit, një nga shtetet me të fuqishme të kohës. Gjatë kësaj kohe Skënderbeu u përpoq t'i afronte edhe bujarët Dukagjinë dhe Arianitë. Ai pati një farë suksesi vetëm me Gjergj Arianitin. Si mjet për forcimin miqësisë midis tyre shërbeu martesa e Skënderbeut me Donikën, vajzën e Giergj Arianitit në prill të atij viti.

Megjithatë giëndja e Shqipërisë nuk u përmiresua. Senati i Venedikut, i shqetesuar nga afrimi i shqiptareve me Napolin, rifilloi ndërhyrjet e vjetra kundër Skënderbeut. Ai ia preu menjëhere atij pensionin prej 1.400 dukatash në vit duke denencuar me këtë menyrë traktatin e vitit 1448. Proveditorët venedikas organizuan me anë të bandave një varg provokimesh të armatosura në tokat shaiptare për t'i shkaktuar shqetësime prapa krahëve Skënderbeut, në një kohë kur ky po merrte masa por të mbrojtur kufijtë lindorë. Në fund të vitit 1.451 marrëdhënjet midis tyre u kenqësuan aq tepër sa Skënderbeu për t'u dhënë fund provokimeve, ndërmorri një varg sulmesh kundër zotërimeve venedikase të Durrësit, Lezhës, Drishtit. Danjës dhe Shkodrës. Këto e detyruan Senatin të hiqte dorë nga provokimet e hapta dhe të rifillonte në janar 1452, pagesën e pensionit të mëparshëm. Por marrëdhënjet e tyre vazhduan të mbeteshin të acaruara. Më 1459, Dukagjinët, të nxitur edhe nga Venediku gati sa nuk hynë në luftë kundër Skënderbeut.