Në radhë të parë
Petro Marko është një prozator i madh;
romanet e tij pasuruan traditën letrare të
prozës shqiptare, duke i siguruar atij një
vend nderi në të. Po P.Marko shkroi dhe
botoi shumë poezi nëpër faqet e shtypit,
të gazetave e revistave letrare. Krijimtaria
poetike e P.Markos përmblidhet në vëllimin
me poezi "Horizont", i cili u botua në
vitin 1959. Ky libër u ribotua dhe në Prishtinë
në vitin 1972. Poezia e P.Markos shquhet nga
njëra anë për notat e dhembjes, shqetësimeve
ndaj vuajtjeve individuale dhe kolektive nga ana tjetër
ajo vlon nga protesta kundër padrejtësive
shoqërore të kohës. Gjithashtu në
këtë poezi është i pranishëm
toni luftarak që lidhet me poezitë e frymëzuara
nga koha e Luftës së Spanjës:
Madrit!
Më thirre?
Erdha!
Në këto poezi mbizotëron vargu i shkurtër
si dhe përdorimi i dendur i shenjave të
pikësimit. Ashtu siç ishte jeta e poetit
me frymëzimin e një zjarri të brendshëm
internacional, ashtu dhe poezia e tij trumbeton këtë
frymë vëllazërimi e bashkimi që
i kapërcen caqet nazionale
Njohja e disa gjuhëve të huaja dhe kontakti
drejtpërdrejt me poezinë moderne bëri
që P.Marko të përpunonte vargun poetik,
të sofistikonte e metaforizonte nëntekstin
e poetikës së tii. Kështu në poezitë
që nga kritika mbahen më të mirat si
Tri fattbënat, Vdekja lind, Kënga e valës,
etj. poeti krijon atmosferë poetike me raportet
jetë-vdekje, ëndërr-zhgjëndër,
shpresë-iluzion etj. Në poezinë e tij
shpesh bie në sy ndikimi nga mitologjia shqiptare
apo modele të poezisë popullore, veçanërisht
të vendlindjes (Labërisë).
Pavarësisht se P.Marko solli frymën e tij
originale në poezinë shqiptare, ai mbetet
i madh me prozën e tij romanore.
