Në fillim të shek. IV para
e. sonë federata e enkelejve, në krye të
së cilës ishte Bardhyli, u bë një
fuqi mjaft aktive.Duke përfituar nga gjendja
e turbulltë që u krijua në Maqedoni
pas vrasjes së mbretit Arkelau (399) dhe nga
dobësimi i mëpastajmë i saj. Enkelejtë
dhe fise të tjera ilire, që ishin bashkuar
me ta e sulmuan Maqedoninë gjatë gjithë
gjysmës së parë të shekullit.
Ata pushtuan mjaft toka të saj dhe i detyruan
mbreterit e Maqedonisë t'u paguanin një
tribut të përvitshëm. Të gjitha
përpjekjet që bënë mbretërit
e Maqedonisë para Filipit të II për
të dalë nga kjo gjendje përfunduan
pa sukses. Në këtë periudhë enkelejtë
ndërhynë edhe në punët e Lidhjes
Molose, që ishte krijuar në Epir. Në
vitin 3115 para e. sonë, ata, së bashku
me Dionizin e Sirakuzës, rivendosën në
fron të Lidhjes mbretin e dëbuar Alketa.
Rreth vitit 365 enkelejtë ndërmorën
një tjetër sulm kundër Lidhjes Molose,
gjatë të cilit plaçkitën dhe
shkatërruan shumë toka të pushtuara.
Me luftat e vazhdueshme Bardhyli e rriti pushtetin
e vet dhe krijoi një mbretëri të fortë.
Por aty nga mezi i shek. IV ai u gjend përpara
një armiku të rrezikshëm, përpara
shtetit të rimëkëmbur maqedon. Filipi
i II, i cili kishte ardhur tani në fuqi, u dha
fund grindjeve të brendëshme dhe, pasi bëri
një sërë reformash për forcimin
e shtetit dhe të ushtrisë, filloi luftat
për çirimin e tokave maqedone të
pushtuara më përpara nga fqinjtë dhe
për zgjerimin e shtetit të vet. Fushatën
kundër enkelejve Filipi e filloi pasi u pajtua
me thrakët dhe Athinën dhe pasi u lidh me
mbretin e molosëve, birin e Alketës, Arritën,
lidhje që e përforcoi duke u martuar me
mbesën a këtij, Olympinë. Në vitin
358 ai u drejtua kundër enkelejve me një
ushtri të fortë, të përbëre
prej 10 mijë hoplitësh, këmbësorë
të armatosur rëndë, dhe 600 kalorësish.
Kundër tij Bardhyli ngriti gjithashtu një
ushtri të madhe prej 10 mijë këmbësorësh
të zgjedhur dhe 500 kalorësish. Lufta midis
dy palëve filloi pasi dështuan përpjekjet
e Bardhylit për ta zgjidhur konfliktin me anë
bisedimesh. Si pas përshkrimit të Diodorit,
ushtria ilire i përballoi për mjaft kohë
sulmet e ushtarëve të stërvitur mirë
dhe të armatosur rëndë të Filipit.
Goditjeve të falangës maqedone Bardhyli
i vuri përballë formacionin luftarak me
radhë të shtërnguara në trajtë
katërkëndëshi. Luftën e fituan
maqedonët por dëmet qenë shumë
të mëdha për të dy palët.
Kjo e detyroi Filipin të mos e ndiqte kundërshtarin
dhe të pranonte bisedime për paqe. Sipas
marrëveshjes enkelejtë u detyruan të
lëshonin tokat e qytetet maqedone që kishin
pushtuar disa vjet më parë. Por kjo luftë
zgjidhi vetëm çështjen e tokave të
pushtuara. Në kufi të Maqedonisë qëndronte
akoma e fortë mbretëria e enkelejve. Prandaj,
pak kohë pas luftës së parë, në
352, Filipi i sulmoi papritmas enkelejtë, dhe
u shkëputi këtyre krahinën e lynkestëve
dhe të gjitha tokat në lindje të liqejve
Lyknid. Kështu, në dy luftat kundër
enkelejve, Filipi i II e ndryshoi gjendjen në
kufijtë perëndimorë të Maqedonisë
në favor të tij. Enkelejtë, ndoshta
për ta zëvendësuar humbjet në
lindje, u drejtuan në jug kundër molosëve.
Dy herë me radhë ushtria e enkelejve sulmoi
e plaçkiti tokat e molosëve, por në
të dy ekspeditat e saj ajo ndeshi në qëndresën
e fortë të tyre dhe u detyrua të tërhiqej.
Ndërkaq, pas disa suksesesh që kishte pasur
në Greqi, Filipi i II po përgatitej t'i
nënshtronte plotesisht enkelejtë dhe të
dilte në Adriatik. Por tani kjo detyrë ishte
vetëm një pjesë e planit të tij
kryesor, e pushtimit të Greqisë. Per këtë
qëllim, më 344 Filipi u drejtua përsëri
kundër enkelejve. Në këtë kohë
Bardhyli kishte vdekur. Ushtria maqedone hyri në
tokat ilire dhe pasi mundi ushtrinë e dobësuar
të enkelejve, pushtoi shumë qëndra
të tyre dhe plaçkiti vendin. Në tokat
e pushtuara Filipi vendosi garnizone të forta
ushtarake. Pas ekspeditës që bëri Filipi
më 344, enkelejtë duket se ranë përkohësisht
nën vartësinë e Maqedonisë, por
pas vdekjes së Filipit, të parët që
ngritën krye kundër pasardhësit të
tij, Aleksandrit, qenë enkelejtë. Këta
e çliruan vendin nga pushtimi maqedon nën
udhëheqjen e Klitit, trashëgimtarit të
Bardhylit, dhe rimëkëmbën përsëri
shtetin e vet. Në vitin 335, në kohën
kur Aleksandri gjendej në veri të shtetit
të vet, duke luftuar kundër fiseve thrake
që kishin ngritur krye, ushtria e enkelejve,
e udhëhequr nga mbreti Klit, sulmoi Maqedoninë
dhe zuri fortesën strategjike Pelion (në
një grykë malore afër Bilishtit. Për
të luftuar me sukses kundër maqedonëve,
Kliti kishte lidhur aleancë me mbretin e taulantëve,
Glaukun, i cili ishte nisur me ushtrinë e vet
për tu bashkuar me enkelejtë. Sulmi i ilirëve
e detyroi Aleksandrin të bënte paqe me thrakët
dhe të kthehej kundër të parëve.
Aleksandri u drejtua kundër Pelonit që e
rrethoi edhe u mundua ta merrte, por gjeti një
qëndresë të madhe nga enkelejtë.
Kur pa se në kodrat përreth kishte arritur
ushtria taulante, Aleksandri u detyrua ta hiqte rrethimin
e Pelionit dhe të drejtohej kundër tyre.
Me një manovrim të shpejtë ky i sulmoi
taulantët dhe aty për aty bëri sikur
u thye. Duke mos e kuptuar dredhinë e armikut,
taulantët nuk u kujdesën per të siguruar
pozitat e veta. Me një sulm të papritur
Aleksandri e ndryshoi gjendjen. Ushtria e taulantëve,
e kapur në befasi, në pamundësi mbrojtje,
i lëshoi kodrat rreth Pelionit dhe u tërhoq
drejt kufijve të shtetit të vet. Pas largimit
të taulantëve Kliti e dogji Pelionin dhe
u tërhoq. Të dy ushtritë e mundura
Aleksandri i ndoqi deri në malet e taulantëve
në Mokër. Por ai nuk e vazhdoi më tej
luftën kundër ilirëve sepse i duhej
të shkonte në Greqi per të shtypur
kryengritje të tjera që kishin shpërthyer
kundër tij. Pas kësaj lufte enkelejtë
u detyruan të njihnin përsëri vartësinë
nga shteti maqedon. Pas vdekjes së Aleksandrit
të Maqedonisë, së bashku me thrakët
e qytetet greke, kundër shtetit të Maqedonisë
u ngritën edhe enkelejtë. Në kohën
e Diadokëve, pasardhësve të Aleksandrit,
enkelejtë fituan pavarësinë. Mbretëria
e tyre u mëkëmb, por ajo nuk kishte më
fuqinë e mëparëshme. Në këtë
kohë, në fillim të shekullit III para
e. sonë, në një burim historik, si
mbret i enkelejve përmendet Bardhyli i Ri. Aleat
i tij u bë Pirrua mbreti i Epirit, me të
cilin u lidh edhe me krushqi, duke i dhënë
per grua të bijën, Birkenën. Nën
sundimin e Bardhylit të Ri mbretëria e enkelejve
përfshinte vetëm një pjesë të
fiseve të mëparëshme. Pas shek. III
enkelejtë e humbën fare rëndësinë
e tyre dhe nuk përmendën më. Në
shkatërrimin e mbretërisë së enkelejve
përveç Maqedonisë, ndikoi edhe invazioni
i keltëve të cilët duke u nisur nga
viset e Evropës së mesme, kaluan në
fillim të shek. III nëpër Ballkan duke
shkelur edhe tokat e Ilirisë jugore.
