Dritëro Agolli lindi në
Menkulas të Devollit. Pasi mori mësimet
e para në vendlindje, vazhdoi gjìmnazin
e Gjirokastrës, një shkollë me mjaft
traditë. Studimet e larta për letërsi
i mbaroi në Petërburg. Ka punuar shumë
kohë gazetar në gazetën e përditshme
"Zëri i popullit", dhe për shumë
vjet ka qenë Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve
dhe Artistëve të Shqipërisë. Për
tridhjetë vjet me radhëDritëro Agolli
u zgjodh deputet. Krijimtaria e tij letrare është
mjaft e pasur në gjini e lloje të ndryshme:
poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, skenarë
filmash etj. Është fitues i disa çmimeve
dhe i nderimeve të tjera. Disa prej veprave më
të rëndësishme të tij janë
përkthyer në Perëndim e në Lindje.
Dritëro Agolli hyri që në fillim në
letërsinë shqiptare (vitet'60) si një
protagonist i saj, duke i ndryshuar përmasën
e së ardhmes. Në veprën e Agollit e
pa veten si protagonist bujku dhe bariu, fshatari
dhe studenti, malësori dhe fusharaku. Agolli
i bë poeti i tokës dhe i dashurisë
për të, shkrimtari i filozofisë dhe
i dhimbjes njerëzore. Vepra letrare e Dritëro
Agollit krijoi traditën e re të letërsisë
shqiptare. Ajo na bën të ndihemi me dinjitet
përballë botës së madhe. Shkrimtar
i madh i një "gjuhe të vogël",
ai është po aq i dashur prej lexuesve bashkëkombas,
sa dhe në metropolet e kulturës botërore.
Dritëro Agolli dhe brezi i tij letrar (vitet
'60) nuk u paraqitën me ndonjë poetikë
të re, sido që u diskutua mjaft edhe për
rimën dhe ritmin, për vargun e lirë
dhe vargun e rregullt, për "rreptësinë"
e poezisë. Më shumë përvoja e
tij krijuese, se traktatet teorike, bëri që
të ndryshohej rrënjësisht tradita e
vjershërimit shqip. Dritëro Agolli u shfaq
në letërsi si një autor me kërkesa
të larta për poezinë. Ai synoi një
poezi më të përveçme, me më
shumë individualitet. Agolli krijoi poezinë
e "un-it", përkundër poezisë
së "ne-ve", që shkruhej "për
të bashkuar masat".
Agolli krijoi një model të ri vjershërimi
në problematikë dhe në mjeshtërinë
letrare, gërshetoi natyrshëm vlerat tradizionale
të poezisë me mënyra të reja të
shprehjes poetike. Thjeshtësia e komunikimit,
mesazhet universale dhe shprehja e hapur e ndjeshmërisë
janë shtyllat e forta ku mbështetet poezia
e tij.
Në prozën e tij Agolli solli risi lo vetëm
në strukturën narrative, por dhe në
galerinë e personazheve të veta. Ata lanë
sa të çuditshëm aq dhe të zakonshëm,
sa tragjikë aq edhe komikë, sa të thjeshtë
aq edhe madhështorë. Frazeologjia e pasur
popullore dhe filosofia jetësore e bëjnë
përgjithësisht tërë veprën
letrare të Agollit sot për sot ndër
më të lexuarën.
